دینام، یکی از قطعات مهم در خودرو است که باید مقدار مناسبی از جریان الکتریکی را برای تغذیه‌ی باتری و سایر قطعات الکتریکی خودرو فراهم کند. برای این کار، دینام انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل و نیروی لازم را تولید می‌کند، اما در صورت خرابی دینام خودرو، تمام قطعات الکتریکی ماشین برای به‌دست آوردن این میزان قدرت، به باتری متکی خواهند بود. متأسفانه باتری ماشین آن‌قدر قوی نیست که بتواند برق مورد نیاز این قطعات را تأمین کند. به همین دلیل، دینام عملکردی بسیار مهم برای هر وسیله‌ی نقلیه دارد.
در این مقاله از وبلاگ ایگل، قصد داریم تا علائم خرابی دینام خودرو به‌همراه دلایل آن را برایتان شرح دهیم و درنهایت راه‌حلی برای پیشگیری از خرابی آن را به شما پیشنهاد دهیم؛ پس برای آشنایی بیشتر با این قطعه‌ی مهم، با ما همراه باشید.
مطالعه‌ی بیشتر: جدیدترین نکات نگهداری خودرو در سال 1401 چرا باید سرویس دوره‌ای خودرو را جدی بگیریم؟
دینام خودرو چیست و چه کاربردی دارد؟
دینام خودرو، یک جزء ساده اما بسیار مهم است که وظیفه‌ی حیاتی را در عملکرد هر خودروی بنزینی بر عهده دارد. در حالی‌که، باتری برای روشن کردن ماشین ضروری است، این دینام است که شارژ باتری خودرو را در حین رانندگی انجام می‌دهد. در حقیقت، اگر دینام وجود نداشته باشد، برق باتری به‌سرعت خالی شده و خودرو روشن نمی‌شود.
کار دینام این است که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل کند و جریان تولیدی را که یک جریان مستقیم است، به باتری بفرستد تا برق مورد نیاز قسمت‌های مختلف خودرو، از جمله چراغ‌های جلو، فرمان برقی، شیشه‌های برقی، برف پاک‌کن‌ها، صندلی‌های گرمکن، رادیو و… تأمین شود. از آنجاییکه دینام به سایر سیستم‌های خودرو متصل می‌شود و برای آن یک قطعه‌ی حیاتی است، هرگونه مشکل مکانیکی در این قطعه، می‌تواند بر عملکرد ماشین تأثیر بگذارد.
علائم خرابی دینام خودرو
اگر دینام خراب باشد، ماشین شما روشن نمی‌شود و درصورت روشن شدن، بیش از چند دقیقه، روشن نمی‌ماند. با این‌حال، قبل از اینکه این اتفاق بیفتد، احتمالاً با یک یا چند مورد از این ۶ علائم خرابی دینام خودرو که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، مواجه خواهید شد.
۱. پرنور یا کم نور شدن چراغ‌های ماشین
از آنجاییکه دینام سیستم الکتریکی خودرو را تغذیه می‌کند، چشمک‌زدن، کم‌نور یا ضعیف شدن چراغ‌ها، ممکن است یکی از علائم خرابی دینام خودرو باشند. وقتی دینام خودرو از کار می‌افتد، ولتاژ ناپایداری را به لوازم الکترونیکی ماشین انتقال می‌دهد، در این‌صورت ممکن است چراغ‌های جلوی ماشین کم‌نورتر یا پرنورتر از حالت عادی شوند. همچنین، ممکن است نورهای سوسوزن یا نورهایی را که به‌طور نامنظم از پرنور به کم‌نور و بالعکس تغییر می‌کنند را مشاهده کنید.
۲. عملکرد کند لوازم جانبی خودرو
زمانی‌‌که دینام، برق کافی را برای وسایل الکترونیکی خودروی شما تامین نمی‌کند، اغلب شاهد کندی یا عدم کارکرد لوازم جانبی ماشین خواهید بود. به‌عنوان مثال، اگر متوجه شدید که پنجره‌هایتان بیشتر از حد معمول بالا و پایین می‌رود، یا گرمکن صندلی‌هایتان به‌سرعت گرم نمی‌شوند و یا حتی اگر سرعت‌سنج و سایر ابزارها شروع به خراب شدن کرده‌اند، ممکن است مشکل از دینام خودرو باشد.
۳. مشکل در استارت زدن یا خاموش شدن‌های مکرر خودرو
یکی دیگر از علائم خرابی دینام ماشین مشکل در استارت زدن خودرو است. اگر دینام خراب باشد، نمی‌تواند باتری را شارژ کند و در نتیجه، باتری قدرت کافی برای روشن‌کردن خودرو، نخواهد داشت. علاوه بر این، اگر ماشین شما به‌طور مکرر در حین رانندگی متوقف می‌شود، ممکن است نشان از آن باشد که شمع‌ها و کویل، انرژی کافی برای روشن نگه داشتن موتور را از دینام دریافت نمی‌کنند. همین امر باعث خاموش شدن‌های پی‌در‌پی خودرو می‌شود.
۴. استشمام بوی سوختن لاستیک یا سیم
یکی دیگر از علائم خرابی دینام خودرو که ممکن است با آن مواجه شوید، بوی بد سوختن لاستیک یا سیم است که نشان می‌دهد قسمت‌هایی از دینام خودرو فرسوده شده است. از آنجاییکه تسمه‌ی محرک دینام، تحت کشش و اصطکاک دائمی و نزدیک به موتور خودرو قرار دارد، شاید به مرور زمان فرسوده شده و بوی ناخوشایندی همچون لاستیک سوخته از آن متصاعد شود.
گاهی پیش می‌آید که این بوی سوختگی ناشی از بروز مشکل در سیم‌های دینام باشد و اگر به‌موقع اقدام نکنید، دینام هم خراب خواهد شد.
۵. روشن شدن چراغ هشدار
یکی از رایج‌ترین علائم خرابی دینام خودرو روشن شدن چراغ چک موتور است. وقتی چراغ هشدار روی داشبورد ظاهر می‌شود و علامت “ALT” یا “GEN” را نشان می‌دهد، به این معناست که یک مشکل جدی در سیستم الکتریکی ماشین، از جمله دینام وجود دارد. دینام‌ها طوری طراحی شده‌اند که در یک ولتاژ خاص (معمولا بین 13-14.5 ولت) کار می‌کنند. از آنجاییکه، چراغ هشدار به رایانه‌ی داخل خودرو متصل است و خروجی ولتاژ دینام را کنترل می‌کند، در صورت کاهش ولتاژ دینام یا افزایش آن، چراغ چک ماشین روشن می‌شود.
۶. شنیدن صداهای عجیب و غریب در زیر کاپوت ماشین
خودروها معمولا صداهای زیادی تولید می‌کنند. برخی از این صداها، طبیعی هستند درحالی‌که، برخی دیگر می‌توانند نشان‌دهنده‌ی مشکلاتی جدی باشند. در صورت خراب شدن دینام خودرو، ممکن است صداهای عجیب و غریب غرغر یا ناله مانندی را از زیر کاپوت بشنوید. این صداها زمانی به‌وجود می‌آیند که پولی دینام، به‌درستی با تسمه‌ی محرک، تراز نباشد یا بلبرینگ دینام فرسوده شده باشد.
۷. خالی شدن باتری
خالی شدن باتری ماشین نیز می‌تواند یکی از علائم مهم خرابی دینام باشد. همانطور که در ابتدای مقاله هم گفتیم وظیفه‌ی دینام این است که برق مورد نیاز باتری را در حین حرکت خودرو تامین کند. از این‌رو، درصورتی‌که دینام از کار بیافتند، شارژ باتری به‌سرعت تخلیه می‌شود.
مهم‌ترین دلایل خرابی دینام خودرو چیست؟
خرابی‌های دینام خودرو می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. در ادامه به بررسی ۷ مورد از مهم‌ترین دلایل خرابی دینام خودرو می‌پردازیم:
۱. کهنه‌شدن دینام
طول عمر دینام خودرو به‌طور معمول بین ۵ تا ۸ سال است. بعد از این مدت، دینام فرسوده شده و باید تعویض شود. البته این بدین معنا نیست که دینام زودتر از این زمان نمی‌تواند خراب شود، درصورتی‌که به‌درستی از آن نگهداری کنید احتمال آنکه عمر دینام زودتر از موعد به پایان برسد نیز هست.
۲. مشکل در سیم‌کشی
خودرو برای رساندن نیرو به دینام از تعداد زیادی سیم تشکیل شده است که در صورت پاره و فرسوده شدن هر یک از این سیم‌ها، دینام با مشکل مواجه می‌شود و نمی‌تواند به شارژ باتری ادامه دهد.
۳. شل بودن پایانه‌های باتری
علت خرابی دینام، ممکن است شل شدن یا خوردگی پایانه‌های باتری (به‌دلیل تجمع اسید) باشد. در این حالت دینام یا اصلا شارژ نمی‌شود یا به‌طور نامنظم از ولتاژ پایین به بالا پرش می‌کند.
۴. خرابی در فیوز
اگر موارد قبلی را بررسی کردید و مشکلی وجود نداشت، این بار فیوز را بررسی کنید که نسوخته باشد. فیوزها به مرور زمان فرسوده شده یا با عبور موج جریان شدید برق از آن‌ها، منفجر می‌شوند.
۵. شکستگی پولی یا تسمه
از دیگر دلایل خرابی دینام خودرو می‌توان به شکستگی پولی یا تسمه اشاره کرد. دینام از نیروی مکانیکی ایجاد شده توسط تسمه و پولی، برای تولید انرژی الکتریکی خودرو استفاده می‌کند، در صورتی‌که هر کدام از این دو مورد آسیب ببینند، انرژی مکانیکی وجود نخواهد داشت که دینام آن را به انرژی الکتریکی تبدیل کند.
۶. درجه‌ی حرارت بالا
مهم‌ترین عاملی که در عملکرد دینام و مدت زمان ماندگاری آن تأثیر می‌گذارد، گرما است. گرما، مقاومت الکتریکی را افزایش می‌دهد، از این‌رو، دینام باید با حداکثر توان خود کار کند تا عملکرد مناسبی داشته باشد. همین امر باعث می‌شود که به‌تدریج توان و قدرت دینام خودرو برای تولید و تامین جریان برق کاهش یابد. علاوه بر این، دینام با سخت کار کردن، فشاری غیرضروری به تسمه‌ی محرک خود و موتور وارد می‌کند. در نتیجه، باعث می‌شود چرخه‌ی عمر یاتاقان‌ها نیز کاهش یابد.
۷. آلودگی و گرد و غبار
ورود گرد و غبار به دینام یکی دیگر از دلایل خرابی دینام خودرو است. از این‌رو ساده‌ترین کاری که برای حفظ سلامت دینام خودرو، می‌شود انجام داد، تمیز و عاری از هرگونه آلودگی نگه داشتن آن است.
پیشگیری از خرابی دینام خودرو
به محض ظاهر شدن علائم خرابی دینام خودرو، رفع و برطرف کردن مشکلات ایجاد شده، اهمیت و ضرورت پیدا می‌کند. مانند سایر قطعات قابل تعویض ماشین، بهترین راه برای جلوگیری از آسیب و خرابی دینام خودرو، اطمینان از بررسی و ارزیابی مداوم و مستمر آن است. با بررسی دینام می‌توان از سفت یا شل بودن تسمه، اطمینان حاصل کرد.
یکی از ابزارهایی که می‌تواند به شما در کنترل سلامت قطعات مهم خودرو مثل دینام کمک کند، ردیاب است. GPS خودرو، این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهد که از طریق اپلیکیشن، تعمیرات و سرویس‌های دوره‌ای خودرو و زمان تعویض هر یک از قطعات آن، مثل دینام را زمان‌بندی کنید تا با نزدیک شدن به موعد تعویض یا تعمیر آن، برایتان هشدار ارسال شود.
علاوه بر این برخی از ردیاب‌ها مجهز به قابلیت دیاگ و عیب‌یابی خودرو از راه دور هستند و علاوه بر یادآوری تعمیرات، به عیب‌یابی قطعات خودرو نیز می‌پردازند و درصورتی‌که خطایی هرچند جزئی در هر یک از قطعات ماشین شما وجود داشته باشد، ردیاب، اطلاعات مربوط به ایراد موجود را به تلفن همراه شما ارسال می‌کند. با این قابلیت شما به‌موقع از اشکالات خودروی خود باخبر می‌شوید و با رسیدگی سریع به آن‌ها، می‌توانید از بروز خرابی‌های بزرگتر و پرهزینه‌تر پیشگیری کنید.
به‌طور کلی
دینام خراب، مانع از رانندگی با خودرو نمی‌شود، اما اگر در مدت طولانی از خودرویی با دینام خراب استفاده کنید، به‌سرعت به باتری و سایر قطعات موتور خودرو آسیب خواهید رساند که بروز مشکل در هر یک از این قطعات، هزینه‌ی بسیار بیشتری از تعویض دینام خراب، برایتان به‌دنبال دارد. بنابراین مهم است که با بررسی و رسیدگی به‌موقع، مانع از خرابی دینام خودرو شوید. در این مقاله از وبلاگ ایگل، به معرفی دینام و وظایفش پرداختیم. همچنین دلایل خرابی دینام خودرو و علائم آن را هم معرفی کردیم.
پیشنهاد می‌کنیم پیش از اینکه دینام خودرو خراب شود و هزینه‌ی بالایی روی دستتان بگذارد، اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای حفظ سلامت آن انجام دهید. پیشنهاد می‌کنیم که از قطعات باکیفیت و معرفی شده توسط سازنده‌‌ی خودرو، استفاده کنید. مطمئن شوید که حداقل ۲ بار در سال، معاینات و سرویس‌های دوره‌ای را به‌منظور بررسی سلامت قطعات ماشین، انجام می‌دهید.
منابع:
