مشکلات خودرو معمولا با روشن کردن چراغ چک خودرو به راننده اعلام می‌شوند. اما از آنجایی‌که چراغ چک دقیقا نمی‌گوید چه مشکلی در کدام یک از قطعات خودرو وجود دارد، شما نمی‌دانید برای حل مشکل از کجا باید شروع کنید زیرا دلایل زیادی وجود دارد که منجر به روشن شدن چراغ چک خودرو می‌شود. در چنین مواقعی نیاز به دیاگ خودرو خواهید داشت تا بتوانید به‌طور دقیق مشکل یا مشکلات خودروی خود را تشخیص دهید.
در این مقاله از وبلاگ ایگل، تصمیم داریم شما را با روش‌های مختلف دیاگ خودرو و انواع دستگاه‌های دیاگ موجود در بازار آشنا کنیم. پس اگر می‌خواهید به‌طور فنی و تخصصی به عیب یابی خودروی خود بپردازید، مطالعه‌ی این مطلب را از دست ندهید.
منظور از دیاگ خودرو چیست؟
دیاگ (Diagnostic)، به مجموعه روش‌ها و ابزارهایی گفته می‌شود که به ECU خودرو متصل شده و با اسکن کردن کدهای خطای ثبت شده در ECU تعیین می‌کنند که کدام یک از قطعات و سیستم‌های خودروی شما، شامل: موتور، اگزوز، گیربکس، مخزن روغن، دریچه‌ی گاز و… مشکل دارد و هر کدام با چه مشکلی دست و پنجه نرم می‌کنند.
از آنجایی‌که تست‌های دیاگ خودرو به دستگاه‌ها و تخصص خاصی دارد، توسط مکانیک و یا در مراکز نمایندگی خودرو انجام می‌شوند. اگر چه کار پیچیده‌ای به نظر می‌رسد، اما در صورت داشتن دانش و تجهیزات مناسب، فرایند دیاگ ماشین را خودتان نیز می‌توانید بدون نیاز به مراجعه به تعمیرگاه، در مدت زمانی کوتاه و بدون صرفه هزینه انجام دهید.
بهترین زمان برای انجام دیاگ خودرو چه موقع است؟
دیاگ خودرو معمولاً زمانی انجام می‌شود که چراغ چک موتور روشن می‌شود. چراغ چک، چراغی است که به‌صورت مستقیم به ECU ماشین متصل بوده و بسته به پیشرفته بودن ECU می‌تواند دارای معانی مختلفی باشد. از جمله دلایل روشن شدن چراغ چک موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خرابی در سنسور اکسیژن
- خرابی مبدل کاتالیزور
- خراب شدن شمع‌ها و کویل
- فرسودگی وایر شمع‌ها
- خرابی سنسور جریان هوا
- مشکل در سیستم گیربکس
- و…
البته شما می‌توانید فرایند دیاگ خودرو را به‌صورت دوره‌ای و پیش از روشن شدن چراغ چک موتور انجام دهید تا از سلامت خودروی خود مطمعن و از مشکلات آن باخبر شوید.
روش‌های ارتباط با ECU برای دیاگ خودرو
ECU خودرو، کامپیوتر خودرو و یا واحد کنترل الکترونیکی، درواقع مغز متفکر خودرو است که بر عملکردهای مختلف ماشین نظارت دارد. یکی از وظایفی که ECU برعهده دارد، کمک به عیب یابی خودرو و تشخیص مشکلات آن است. هر زمان مشکلی در هر یک از قطعات خودرو به‌وجود می‌آید، یک کد خطا برای این مشکل در ECU ماشین ایجاد می‌شود که این کدها اغلب با عنوان کدهای خطای دیاگ شناخته می‌شوند و شما می‌توانید با استفاده از دستگاه دیاگ و برقراری ارتباط با ECU، این کدهای خطا را بخوانید و مشکلات موجود در خودرو را تشخیص دهید.
در ادامه، به بررسی برخی از مهم‌ترین روش‌های ارتباط با کامپیوتر خودرو، جهت دیاگ می‌پردازیم:
۱. پورت OBD
OBD مخفف On-Board Diagnostic و یک پورت استاندارد برای دیاگ خودرو است که در تمام خودروهای تولید شده از سال ۱۹۹۶ به بعد در آمریکا و از سال ۲۰۰۱ به بعد در اروپا به کار می‌رود. این پورت برای اتصال به ECU خودرو، خواندن خطاهای موجود و ارائه‌ی خطاها به‌صورت یک قطعه کد به مکانیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، با استفاده از این پورت، کاربران می‌توانند عیوب مکانیکی وسایل نقلیه‌ی خود را شناسایی کنند.
پورت OBD، معمولاً در زیر فرمان ماشین قرار دارد؛ البته مکان آن ممکن است بسته به مدل خودروی شما متفاوت باشد. بنابراین برای پیدا کردن مکان آن باید به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید.
۲. CAN-Bus
CAN-Bus مخفف Controller Area Network Bus و یک سیستم ارتباطی است که برای تبادل اطلاعات بین اجزای الکترونیکی خودروها استفاده می‌شود. این سیستم اطلاعات را از سنسورها و ماژول‌های مختلف جمع‌آوری کرده و به یکدیگر و به ماژول کنترل موتور، ماژول کنترل ترمز و… ارسال می‌کند.
۳. K-Line
K-line نیز یک پروتکل ارتباطی است که برای برقراری ارتباط با واحدهای کنترل الکترونیکی مختلف (نظیر ECU خودرو، ماژول کنترل ترمز، ماژول کنترل مصرف سوخت و…) در خودرو استفاده می‌شود. این پروتکل مبتنی بر یک رابط ارتباطی سریال است که به ابزارهای دیاگ اجازه می‌دهد داده‌ها را به ECU خودرو ارسال و از آن دریافت کنند. داده‌‌های دریافتی می‌تواند شامل اطلاعاتی مانند، سرعت خودرو، دمای موتور، میزان سوخت مصرفی و دیگر پارامترهای مرتبط با خودرو باشد.
K-line همچنین می‌تواند برای تشخیص و رفع مشکلات خودرو استفاده شود. با استفاده از دستگاه‌های دیاگ، مشکلاتی که در اجزای الکترونیکی خودرو وجود دارد تشخیص داده می‌شود. با توجه به این اطلاعات، تعمیرکاران می‌توانند به‌راحتی مشکلات خودرو را تشخیص داده و تعمیرات مورد نیاز را انجام دهند.
این پروتکل در طیف وسیعی از وسایل نقلیه از جمله خودروهای سواری، کامیون‌ها و… استفاده می‌شود.
انواع دستگاه دیاگ خودرو
نحوه‌ی کار دستگاه‌های دیاگ به این‌صورت است که به کمک سنسورها، ابزارهای اندازه‌گیری و برنامه‌های کاربردی مخصوص، خطاهای موجود در ECU یا همان کامپیوتر خودرو را می‌خوانند، سپس مکانیک یا تکنسین خودرو می‌تواند با ترجمه‌ی این کدها، نواقص خودرو را تشخیص دهد و برطرف کند. در ادامه، به برخی از انواع معمول دستگاه دیاگ اشاره می‌کنیم:
دستگاه دیاگ تخصصی با مانیتور مخصوص
این نوع از دستگاه دیاگ خودرو، معمولاً هم اندازه‌ی یک تبلت معمولی و مجهز به یک مانیتور است که مستقیماً می‌توان با آنها به عیب‌یابی خودرو اقدام کرد. معمولا این نوع از دستگاه دیاگ، بیشترین قیمت را دارد.
اپلیکیشن دیاگ خودرو
گاهی می‌توان عمل دیاگ زدن خودرو را با استفاده از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های مخصوصی که روی گوشی و لپ‌تاپ نصب می‌شود انجام داد. به این ترتیب می‌توانید لپ‌تاپ را با استفاده از WLAN و آداپتور OBD2 به خودرو متصل کنید تا فرآیند عیب‌یابی انجام شود.
ردیاب دیاگ خودرو
ردیاب دیاگ خودرو، علاوه بر گزارش موقعیت خودرو و عملکرد کلی آن، به خواندن کدهای خطای خودرو نیز می‌پردازد. شما می‌توانید این خطاها را از طریق اپلیکیشن متصل به ردیاب، در تلفن همراه یا لپ‌تاپ خود مشاهده و در سریع‌ترین زمان ممکن، آن خطا را برطرف کنید.
مزیتی که ردیاب دیاگ نسبت به دیگر دستگاه‌های دیاگ دارد، این است که شما در هر زمانی و مکانی، حتی از راه دور (وقتی به خودرو دسترسی ندارید) نیز به عیب یابی ماشین خود بپردازید و نتیجه‌ی آن را روی تلفن همراهتان مشاهده کنید؛ بدین‌صورت همیشه از وضعیت سلامت خودروی خود باخبر خواهید بود و با بروز کوچک‌ترین اشکال به‌سرعت متوجه می‌شوید.
در مقاله ردیاب دیاگ چیست، بیشتر به بررسی امکانات و قابلیت‌های ردیاب دیاگ پرداختیم، بنابراین برای آشنایی بیشتر با این دستگاه، پیشنهاد می‌کیم که سری به این مقاله نیز بزنید.
مزایای دیاگ خودرو چیست؟
دیاگ خودرو می‌تواند مزایای زیادی را برای صاحبان خودرو و مکانیک‌ها فراهم کند، از جمله:
- تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی: خیلی اوقات ممکن است مشکلات جزئی در خودرو رخ دهد که آن‌قدر قابل توجه نیستند اما در صورت عدم رسیدگی، به‌مرور زمان منجر به مشکلات مهم‌تری می‌شوند. دیاگ خودرو به شما کمک می‌کند که با تشخیص زودهنگام این دسته از مشکلات کوچک و رسیدگی به آنها، از پرداخت هزینه‌‌های هنگفت در آینده پیشگیری کنید.
- شناسایی دقیق مشکلات: برای انجام فرایند دیاگ خودرو، از تجهیزات و نرم افزارهای تخصصی استفاده می‌شود؛ از این‌رو، اطلاعات به‌دست آمده دقیق هستند.
- افزایش کارایی در تعمیرات: با در دست داشتن اطلاعات دقیق از مشکلات خودرو، مکانیک‌ها می‌توانند بدون صرف زمان و منابع، به‌سرعت علت اصلی یک مشکل را شناسایی و تعمیرات مورد نیاز را انجام دهند.
- بهبود ایمنی خودرو: با دیاگ خودرو، همچنین می‌توانید مسائل ایمنی خودرو مانند، مشکلات ترمز یا کیسه‌ی هوا را قبل از ایجاد تصادف شناسایی کنید.
به‌طور کلی، عیب‌یابی خودرو می‌تواند به صاحبان خودرو و مکانیک‌ها کمک کند تا به‌سرعت و بدون صرف هزینه و زمان بیشتر، مشکلات خودرو را شناسایی و برطرف کنند.
آموزش دیاگ خودرو به‌صورت مرحله به مرحله
در ادامه، نحوه‌ی استفاده از دستگاه دیاگ برای خواندن کدهای خطا و تشخیص مشکلات خودرو را به‌صورت مرحله به مرحله توضیح خواهیم داد:
۱. اجرای دستگاه
قبل از هرچیز، باید دستگاه دیاگ را به ECU خودرو متصل کنید. برای این‌کار، باید ورودی OBD خودروی خود را پیدا کرده (این ورودی معمولا جایی نزدیک فرمان یا زیر آن قرار دارد) سپس با استفاده از کابل، دستگاه دیاگ را به پورت OBD خودرو متصل کنید.
دستگاه دیاگ را روشن کنید و مشخصات خودرو را در دستگاه وارد کنید. این مشخصات شامل سازنده، مدل، سال ساخت و نوع موتور خودرو است. پس از آن، معمولاً در عرض چند ثانیه پس از اتمام اسکن، هر مشکل یا کد خطای خاصی که دستگاه شناسایی کند، در اپلیکیشن نمایش داده می‌شود.
۲. خواندن کدهای خطای دیاگ
با توجه به کدهای خطایی که دستگاه دیاگ نمایش می‌دهد، می‌توانید به مشخص کردن علت خطا بپردازید. این اطلاعات می‌تواند شامل جزئیاتی در مورد خطای موجود، محل خطا و قطعاتی که باید تعویض شوند باشد. اگر بار اولی است که دیاگ زدن خودرو را امتحان می‌کنید، احتمالا نتوانید معنای درست کدهای خطا را متوجه شوید. از این‌رو در مقاله‌ی کدهای خطای دیاگ به فارسی، نحوه‌ی خواندن کدهای خطا را به شما آموزش دادیم و فایل کامل ترجمه‌ی کدهای خطای دیاگ را به زبان فارسی در اختیارتان گذاشتیم.
۳. تشخیص و رفع عیب
پس از عیب‌یابی خودرو و تشخیص خطا، باید به‌طور کامل آن را برطرف کنید. برخی از خطاها ممکن است نیاز به تعویض قطعات داشته باشند، در حالی‌که برخی دیگر با تعمیر و تنظیم دوباره‌ی خودرو حل می‌شوند.
نکته‌ی پایانی
در آخر، باید این نکته را گوشزد کنیم که دیاگ زدن خودرو را جدی بگیرید و منتظر نمانید که یک مشکل جدی در خودرویتان به وجود بیاید یا چراغ چک روشن شود. بهتر است که فرایند دیاگ را به‌صورت دوره‌ای و هرچند وقت یک‌بار انجام دهید، چون ایجاد اختلال در یکی از اجزای موتور یا سایر بخش‌ها، تنها با خواندن کدهای خطا توسط دستگاه دیاگ مشخص خواهد شد.
