برای اینکه خودروی شما در روزهای گرم تابستان و سرد زمستان بهدرستی به کارش ادامه دهد، نیاز است که مایع خنک‌کننده‌ی رادیاتور، جریان ثابتی در سراسر موتور داشته باشد تا دمای خودرو ثابت بماند و واتر پمپ یا همان پمپ آب خودرو، مسئول حفظ این جریان است. از این‌رو خرابی واتر پمپ، با توجه به نقش حیاتی که در حفظ دمای موتور خودرو دارد، عواقب هزینه‌بری از جمله، خرابی کامل موتور را به‌همراه خواهد داشت.
مانند هر قطعه‌ی مکانیکی دیگری در خودرو، پمپ آب نیز درصورت فرسودگی، علائمی را ایجاد می‌کند. در این مقاله از وبلاگ ایگل، درباره‌ی خرابی واتر پمپ، علائم آن و دلایلی که در میان است توضیحاتی خواهیم داد.
مطالعه‌ی بیشتر: جدیدترین نکات نگهداری خودرو در سال 1401
واتر پمپ چیست و چه وظیفه‌ای در خودرو دارد؟
پمپ آب، نقش مهمی در عملکرد موتور دارد. وظیفه‌ی واتر پمپ این است که آب، ضدیخ و ضدجوش را بین رادیاتور و بخش‌های مختلف موتور به گردش درآورد، تا خودرو در روزهای سرد دچار یخ‌زدگی نشود و در روزهای گرم هم خنک بماند. زمانی که واتر پمپ بهدرستی عمل کند، خودرو در دمایی مناسب و ثابت به کار خود ادامه خواهد داد، اما درصورت خرابی واتر پمپ، امکان آسیب‌دیدن موتور هم بالا می‌رود. پس باید همیشه هوای واتر پمپ را داشته باشید و ببینید که علائم و دلایل خرابی آن چیست.
دلایل خرابی واتر پمپ چیست؟
از جمله دلایلی که باعث می‌شود، این قطعه در خودرو تخریب شود، باید به موارد زیر اشاره کرد:
۱. آسیب دیدن واشرها
پمپ آب، برای نگهداری مایع خنک‌کننده در خود و انتقال جریان ثابت آن از رادیاتور به موتور، از چندین واشر و مهر و موم تشکیل شده است. درصورتی‌که این واشرها فرسوده یا شکسته شوند، پمپ آب نمی‌تواند جریان مایع خنک‌کننده را حفظ کند و منجر به گرم شدن بیش از حد موتور می‌شود.
۲. شل شدن قرقره‌ی پمپ آب
با گذشت زمان یاتاقان‌های قرقره‌ی پمپ آب ممکن است شل شوند. شل شدن قرقره پمپ آب بازدهی پمپ را کاهش می‌دهد، همچنین می‌تواند باعث عدم تعادل پروانه‌ی روی محور پمپ شده و منجر به خرابی کامل آن شود.
۳. فرسوده شدن محور (Axel)
تسمه تایم، پمپ آب را به حرکت در می‌آورد و به آن قدرت پمپاژ مایع خنک‌کننده را از طریق موتور خودروی شما می‌دهد. اما هنگامی که محور پمپ آب فرسوده می‌شود، ممکن است باعث شل شدن تسمه شده و در عملکرد صحیح پمپ آب اختلال ایجاد کند.
۴. خوردگی در سیستم خنک‌کننده
خوردگی اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که سیال در سیستم خنک‌کننده بهدرستی نگهداری نشود، یا با مخلوطی که شامل آب لوله‌کشی است جایگزین شود (هنگام پر کردن مجدد سیستم‌های خنک‌کننده همیشه باید از آب مقطر استفاده شود).
علائم خرابی واتر پمپ چیست؟
خرابی پمپ آب می‌تواند آسیب‌های پرهزینه و جبران ناپذیری را به موتور خودرو وارد کند. بنابراین بسیار مهم است که با علائم خرابی واتر پمپ آشنا شوید، تا درصورت فرسودگی و بروز مشکل در آن، پیش از آنکه خیلی دیر شود مشکل را متوجه شده و به آن رسیدگی کنید.
در این بخش به بررسی علائم و نشانه‌هایی می‌پردازیم که به شما درباره‌ی خرابی واتر پمپ اطلاع می‌دهند:
۱. نشت مایع خنک‌کننده در قسمت جلویی ماشین
همانطور که در بالاتر هم گفتیم، پمپ آب برای نگهداری مایع خنک‌کننده در خود و انتقال جریان ثابت آن از رادیاتور به موتور، از چندین واشر و مهر و موم تشکیل شده است. زمانی که واتر پمپ خراب و کهنه می‌شود، این واشرها نیز فرسوده شده و ترک می‌خورند یا به‌طور کامل می‌شکنند. این فرسودگی، باعث می‌شود که مایع خنک‌کننده از پمپ نشت کرده و روی زمین (معمولاً در جلوی خودرو و در مرکز محل موتور) بریزد.
بنابراین اگر متوجه نشت مایع خنک‌کننده (که به رنگ سبز یا گاهی قرمز است) در زیر خودرو یا کامیون خود شدید، حتما به مکانیک مراجعه کنید تا این مشکل را بررسی کند. بیشتر اوقات، این نشتی از پمپ آب است و درصورت رسیدگی به‌موقع، می‌توان آن را تعمیر کرد.
۲. زنگ‌زدگی، رسوب‌گیری و خوردگی پمپ آب
هنگامی‌که واتر پمپ نشتی کوچک داشته باشد، در طول زمان، باعث ایجاد مواد معدنی مختلف در اطراف پمپ آب و در نهایت، ایجاد زنگ‌زدگی روی آن می‌شود. این مورد می‌تواند به‌دلیل استفاده از خنک‌کننده‌ی غیرسازگار یا درپوش فشار معیوب باشد که به هوا اجازه‌ی ورود به سیستم را می‌دهد.
استفاده از خنک‌کننده‌ی ناسازگار، همچنین باعث ایجاد رسوب در داخل پمپ می‌شود که این اتفاق، روند ایده‌آل خنک‌سازی موتور را کند می‌کند. علاوه بر علائم زنگ‌زدگی و رسوب، همچنین ممکن است سوراخ‌های کوچکی از خوردگی در فلز روی پمپ آب ایجاد شود. درصورت مشاهده‌ی این علائم، باید سریعاً پمپ را تعویض کنید.
۳. شنیدن صدای ناله مانند از خودرو
درصورت خرابی واتر پمپ، هر از گاهی ممکن است صدای ناله مانندی را از جلوی موتور بشنوید که با افزایش سرعت، این صدا بلندتر می‌شود. این صدا معمولاً به‌دلیل شل شدن قرقره‌ی واتر پمپ اتفاق می‌افتد. بنابراین اگر متوجه چنین صدایی در خودروی خود شدید، در اسرع وقت به تعمیرگاه مراجعه کنید تا قبل از آسیب رسیدن به دیگر قطعات موتور، خودرویتان را بررسی کنند.
۴. داغ شدن بیش از حد موتور
هنگامی‌که پمپ آب به‌طور کامل از کار بیفتد، نمی‌تواند مایع خنک‌کننده را از طریق بلوک موتور به گردش درآورد. درنتیجه، باعث داغ شدن بیش از حد موتور می‌شود. در این‌صورت، اگر واتر پمپ به‌سرعت تعمیر یا تعویض نشود، می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌های بیشتری در موتور، مانند ترک خوردن سرسیلندر، فشرده شدن واشر سرسیلندر و یا سوختن پیستون شود.
برای بررسی خرابی واتر پمپ، به موتور دست بزنید و ببینید که آیا بیش از حد داغ شده است یا خیر. اگر متوجه شدید که دمای موتور به‌طور مکرر بالا می‌رود، به احتمال زیاد مشکل از پمپ آب است. برای بررسی این مشکل باید به مکانیک مراجعه کنید و در صورت نیاز پمپ آب را تعویض کنید.
۵. خروج بخار از موتور خودرو
اگر هنگام رانندگی یا توقف، متوجه خروج بخار از زیر کاپوت شدید، این نشانه‌ی گرم شدن بیش از حد موتور است. همانطور که در بالا توضیح دادیم، زمانی‌که پمپ آب بهدرستی کار نکند و مایع خنک‌کننده را به گردش در نیاورد، دمای موتور ثابت نمی‌ماند و در اثر گرمای هوا شدیدا داغ می‌شود.
رانندگی با موتوری که بیش از حد گرم شده خطرناک است. بنابراین اگر متوجه خروج بخار از جلوی موتور شدید، حتما آن را خاموش و به کنار خیابان هدایت کنید و با یک یدک‌کش تماس بگیرید تا ماشینتان را به تعمیرگاه منتقل کند.
۶. نوسانات دمایی خودرو
اگر متوجه نوسانات دمایی خودرو شدید، ممکن است پروانه‌ی روی محور پمپ آب، شل شده باشد. این اتفاق باعث می‌شود که ماشین گاهی اوقات بیش از حد گرم شده و گاهی اوقات تا چند هفته خوب کار کند. البته این علامت فقط نشان‌دهنده‌ی خرابی پمپ آب نیست. با این حال، بهتر است همیشه وضعیت پمپ را بررسی و درصورت نیاز آن را تعویض کنید.
۷. روشن شدن چراغ هشدار دمای آب
روشن شدن چراغ هشدار دمای آب نیز می‌تواند یکی دیگر از علائم خرابی واتر پمپ خودرو باشد. همانطور که گفتیم خرابی واتر پمپ باعث داغ‌شدن موتور می‌شود. با داغ شدن موتور، آمپر بالا رفته و درنتیجه، چراغ هشدار دمای آب هم روشن خواهد شد.
چطور می‌توان از خرابی پمپ جلوگیری کرد؟
همانطور که می‌دانید، همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. این اصل، در مورد نگهداری از خودرو هم صدق می‌کند. در این بخش نکاتی را برای جلوگیری از خرابی پمپ آب خودرو، برایتان به‌اشتراک گذاشتیم تا با رعایت آن‌ها دچار دردسرهای ناشی از خرابی پمپ نشوید:
۱. تعویض به‌موقع مایع خنک‌کننده
با توجه به اینکه مایع خنک‌کننده‌ی موتور یک ترکیب شیمیایی از ضدیخ و آب است، این امکان وجود دارد که با گذشت زمان کارایی خود را از دست بدهد. درصورتی‌که مایع خنک‌کننده کهنه و فرسوده شود، واتر پمپ هم زنگ خواهد زد و شما را به دردسر می‌اندازد. بنابراین یکی از روش‌های جلوگیری از خرابی واتر پمپ این است که مایع خنک‌کننده را در فواصل زمانی معین یا توصیه شده توسط شرکت سازنده‌ی خودروی خود تعویض کنید.
۲. دقت در تعویض تسمه‌ی واتر پمپ
در زمان تعویض تسمه‌ی واتر پمپ به تراز بودن آن با پولی تسمه، دقت داشته باشید و حواستان باشد که بیش از حد، شل یا سفت نباشد. شل بودن یا سفتی و کشیدگی بیش از حد تسمه مانع از عملکرد صحیح پمپ آب می‌شود و خرابی به بار می‌آورد.
۳. تعویض تسمه‌تایم فرسوده
تسمه‌تایم فرسوده باعث خرابی واتر پمپ می‌شود. معمولا عمر مفید تسمه‌تایم و واتر پمپ هم‌زمان است و شما می‌توانید با تعویض هم‌زمان آن‌ها، در هزینه و وقت خود صرفه‌جویی کنید.
مطالب بیشتر: مناسب ترین زمان تعویض تسمه تایم چه موقع است؟
در آخر
در صورتی‌که خرابی واتر پمپ به‌موقع رفع نشود، ممکن است به سایر اجزای خودرو نیز آسیب وارد شود و هزینه‌ای به مراتب بالاتر از تعمیر و تعویض پمپ آب را به بار بیاورد. بنابراین بهتر است به‌صورت دوره‌ای پمپ آب ماشین خود را بررسی کنید و از سلامت آن مطمعن شوید و در صورت مشاهده‌ی هرگونه علامتی که نشان‌دهنده‌ی وجود مشکل در این قطعه است، در اسرع‌وقت به آن رسیدگی کنید تا هم عملکرد خودرویتان بهبود پیدا کند و هم هزینه‌های گزاف روی دستتان نگذارد.
منابع:
