تصور کنید که در جاده‌ای طولانی و مستقیم در حرکت هستید و هیچ‌کدام از سرنشینان خودرو هم به‌غیر شما رانندگی بلد نیستند، یا اصلا تنها هستید و کسی نیست که بخشی از مسیر را او رانندگی کند. با این اوصاف مطمئنا قرار است خستگی زیادی را تا رسیدن به مقصد متحمل شوید. کروز کنترل همان قابلیتی است که در چنین مواقعی به آن نیاز دارید. این سیستم با ثابت نگه داشتن سرعت خودرو در یک خط مسیر مستقیم، در جهت ایجاد رفاه و راحتی بیشتر برای رانندگان در سفرهای طولانی‌مدت طراحی شده است. اما باید دید روش کار آن چطور است؟ آیا می‌توان به این سیستم اعتماد نموده و کنترل سرعت را در اختیارش گذاشت؟ برای یافتن پاسخ این سوالات، تا پایان این مقاله از وبلاگ ایگل همراه ما بمانید.
جلوگیری از سرقت خودرو
- ردیابی لحظه‌ای و آنلاین خودرو
- هشدار روشن شدن خودرو
- خاموش کردن خودرو از راه دور
کروز کنترل خودرو چیست؟
سیستم کروز کنترل یکی از جذاب‌ترین آپشن های خودرو است که برای اولین بار در سال 1985 میلادی توسط شرکت‌های آمریکایی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این سیستم، سرعت تعیین شده توسط راننده را بدون هیچ‌گونه دخالت خارجی (توسط پدال گاز) حفظ میکند. درواقع این سیستم، به وسیله‌ی نقلیه اجازه می‌دهد تا فقط با سرعت تعیین شده توسط راننده حرکت کند و نمی‌گذارد از سرعت تعیین شده فراتر رود. این آپشن امروزه در بین خودروهای مدرن بسیار رایج شده است.
اجزای تشکیل دهنده‌ی سیستم کروز کنترل
برای اینکه درک بهتری از نحوه‌ی عملکرد سیستم کروز کنترل داشته باشید، بهتر است که در ابتدا با اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن، آشنا شوید:
- واحد فرمان (Command Module): واحد فرمان، وظیفه‌ی تثبیت، افزایش و کاهش سرعت، همچنین قطع و وصل فرمان را برعهده دارد.
- واحد کنترل الکتریکی (ECU): پردازش داده‌ها و اطلاعات در کروز کنترل برعهده‌ی واحد کنترل الکتریکی قرار دارد. این واحد، ابتدا دستورات را دریافت کرده و پس از پردازش، آن‌ها را اجرایی میکند.
- عملگر (Actuator): عملگر، هم وظیفه‌ی بازکردن و بستن دریچهی گاز را عهده‌دار است و سرعت را بر اساس فرمان‌های دریافتی تنظیم میکند.
دکمه‌های سیستم کروز کنترل
سیستم کروز کنترل دارای چند دکمه کلیدی است که وظایف مشخصی برعهده دارند. این دکمه‌ها عبارتند از:
- دکمه‌ی روشن/خاموش (On/Off): برای روشن و خاموش کردن سیستم کروز کنترل استفاده می‌شود.
- دکمه‌ی افزایش سرعت (Set/Accelerate): با فشردن این دکمه، سرعت فعلی خودرو به عنوان سرعت مبنا تنظیم می‌شود. سپس با دکمه افزایش سرعت می‌توان به طور مرحله‌ای به سرعت اضافه کرد.
- دکمه‌ی کاهش سرعت (Coast/Decelerate): با فشار دادن این دکمه، سرعت خودرو به طور مرحله‌ای کاهش می‌یابد.
- دکمه‌ی ادامه (Resume): پس از غیرفعال شدن سیستم کروز کنترل بر اثر فشردن پدال ترمز یا کلاچ، با فشار این دکمه سیستم مجدداً فعال شده و سرعت قبلی اعمال می‌شود.
- دکمه‌ی لغو (Cancel): برای غیرفعال کردن سیستم کروز کنترل استفاده می‌شود. البته فشردن پدال ترمز و کلاچ نیز باعث غیرفعال شدن سیستم می‌گردد.
نکته: توجه داشته باشید که نام دکمه‌ها ممکن است بسته به سازنده‌ی خودرو متفاوت باشد.
سیستم کروز کنترل چگونه کار میکند؟
در حالت عادی، برای حرکت کردن خودرو باید پدال گاز را فشار دهید تا دریچهی گاز باز شود (دریچهی گاز مسئول کنترل قدرت و سرعت تولید شده توسط موتور است) و سرعت افزایش یابد. نحوه کار کروز کنترل نیز بدین‌صورت است با این تفاوت که به‌جای فشار دادن پدال گاز، عملگر (که در خطوط بالا معرفی شد) به دریچهی کنترل گاز وصل می‌شود و با کنترل میزان هوای ورودی به دریچه، سرعت را در هر لحظه تنظیم میکند.
در ابتدا سیستم کروز کنترل از کابلی برای کنترل دریچهی گاز استفاده می‌کرد. اما امروزه با ظهور تکنولوژی در صنعت خودروسازی، کاملا الکترونیکی شده است و به‌جای کابل، از طریق سنسورهای مختلف متصل به ECU (کامپیوتر ماشین) با دریچهی گاز ارتباط برقرار میکند. بنابراین، هنگامی‌که سرعت را تنظیم می‌کنید، ECU موقعیت دریچهی گاز را محاسبه و آن را به‌صورت بی‌سیم درگیر میکند.
این سیستم بهطور مداوم سرعت تعیین شده توسط راننده را حفظ میکند. به‌عنوان مثال، اگر یک شیب در جاده‌ی پیش رو وجود داشته باشد، کروز کنترل دریچهی گاز را بر اساس آن تنظیم میکند تا سرعت را حفظ کند.
چگونه کروز کنترل را فعال کنیم؟
قبل از فعال کردن کروز کنترل در خودرو، به یاد داشته باشید که این سیستم برای استفاده در شرایط آب و هوایی نامساعد در نظر گرفته نشده است. به‌عنوان مثال، هنگام بارندگی شدید، بهتر است که از رانندگی با کروز کنترل خودداری کنید؛ زیرا دید کم و شرایط غیرقابل پیش‌بینی جاده، رانندگی با سرعت ثابت را خطرناک میکند. بنابراین، همیشه قبل از فعال کردن آن، حواستان به وضعیت آب‌و‌هوا و شرایط جاده باشد.
در ادامه، مراحل استفاده از کروز کنترل را بررسی می‌کنیم:
- مرحله‌ی ۱: سرعت خودرو را به سرعت مجاز جاده/بزرگراه برسانید.
- مرحله ۲: هنگامی‌که ماشین به سرعت مورد نظر رسید، کروز کنترل را فعال کنید. بهطور معمول، دکمه‌ی فعال‌سازی آن روی فرمان قرار دارد.
- مرحله ۳: در مرحله‌ی بعد، می‌توانید پای خود را از روی پدال گاز بردارید.
- مرحله ۴: با وجود اینکه کنترل خودرو توسط کروز کنترل انجام می‌شود، اما همچنان باید حواستان به جاده‌ی پیش روی خود باشد.
- مرحله ۵: اگر می‌خواهید شتاب بگیرید، می‌توانید دکمه «+» روی فرمان را فشار دهید تا پدال گاز برای مدت کوتاهی درگیر شود. برای کاهش سرعت نیز می‌توانید دکمه «-» را فشار دهید یا پدال ترمز را فشار دهید تا کروز کنترل غیرفعال شود.
کروز کنترل تطبیقی چیست؟
کروز کنترل تطبیقی نوع پیشرفته‌تری از سیستم کروز است که می‌تواند فاصله‌ی ایمن خودرو را با وسایل نقلیه‌ی جلویی حفظ کند. برای این‌کار از حسگرهای رادار خودرو جهت محاسبه‌ی سرعت و مسافت خودروی جلویی استفاده میکند. اگر خودروی جلویی شما سرعت خود را کاهش یا افزایش دهد، کروز کنترل تطبیقی می‌تواند بهطور خودکار سرعت را کاهش یا افزایش دهد. این قابلیت، به‌ویژه در بزرگراه‌ها بسیار مفید است.
مزایای کروز کنترل چیست؟
مانند هر آپشن دیگری در خودرو، کروز کنترل نیز مجموعه‌ای از مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه با همدیگر بررسی می‌کنیم. مزایای این سیستم، عبارتند از:
1. کاهش میزان خستگی راننده
نقش اصلی این سیستم حفظ سرعت ثابت، بدون نیاز به پا گذاشتن روی پدال گاز است. این بدان معناست که می‌توانید به پای خود استراحت دهید و خستگی کمتری متحمل شوید. کروز کنترل به‌ویژه هنگامی‌که مسافت‌های طولانی را رانندگی می‌کنید و نیاز به حفظ سرعت ثابت برای مدت طولانی دارید مفید است.
2. مصرف سوخت را بهبود می‌بخشد
با حفظ یک سرعت ثابت، موتور خودرو کمتر تحت فشار قرار می‌گیرد، زیرا نیازی به تغییر مداوم در سرعت خودرو نیست. همین امر باعث می‌شود که سوخت کمتری را نیز مصرف کند.
3. به رانندگی در محدوده‌ی سرعت مجاز کمک میکند
شما ممکن است در جاده‌های شهری و شلوغ با سرعت مجاز رانندگی کنید. اما وقتی به بزرگراه‌های عریض و خلوت می‌رسید، احتمال اینکه از سرعت مجاز فراتر روید وجود دارد. ممکن است که حتی تا پیش از نگاه کردن به سرعت‌سنچ، متوجه نشوید که از سرعت مجاز عبور کرده‌اید. بنابراین اگر می‌خواهید برای افزایش ایمنی خود و سرنشینان ماشین، در محدوده‌ی سرعت مجاز برانید، سیستم کروز می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
4. افزایش/کاهش سرعت با یک کلیک
در حالت عادی باید دائما از پدال گاز و ترمز برای افزایش/کاهش سرعت ماشین خود استفاده کنید. اما وقتی کروز فعال است، شما تنها با چند دکمه سر و کار دارید.
5. کاهش احتمال تصادف
خودروهای مجهز به کروز کنترل تطبیقی، ایمنی را برای سرنشینان خودرو، به‌همراه خواهند آورد. این سیستم فاصله ایمن میان خودروی شما و دیگر وسایل نقلیه‌ی موجود در جاده را بهطور مداوم حفظ میکند، همین امر شانس وقوع تصادفات را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
6. با خودروهای دنده اتوماتیک، به‌خوبی کار میکند
سیستم کروز کنترل با اتومبیل‌های دنده اتوماتیک کارایی بهتری دارد، زیرا لازم نیست نگران تعویض دنده باشید. درصورت تغییر در سرعت، ECU دنده‌ها را بهطور خودکار تعویض میکند. این بدان معنی است که شما فقط باید روی هدایت وسیله‌ی نقلیه، تمرکز کنید.
معایب کروز کنترل چیست؟
همانطور که قبلا ذکر شد، این سیستم دارای معایبی نیز هست که در ادامه، به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
1. کاهش سطح دقت و هوشیاری
از آنجایی‌که با فعال کردن کروز کنترل، خودرو با سرعت ثابتی حرکت میکند، ممکن است بعد از مدتی حواستان بهطور کل از رانندگی پرت شود و حتی احساس خواب آلودگی کنید. از این‌رو، توصیه می‌شود هنگام استفاده از این قابلیت، هر 10 تا 15 دقیقه یک بار خودرو را به‌صورت دستی کنترل کنید.
2. در شب نمی‌توان از آن استفاده کرد
یکی دیگر از معایب کروز کنترل این است که در هنگام رانندگی در شب کاربرد ندارد، زیرا دید آن ضعیف است. حتی با وجود روشنایی جاده‌ها، دید آن به‌خوبی روز نیست.
3. با ماشین‌های دنده دستی خوب کار نمی‌کند
کروز کنترل افزایش/کاهش سرعت را کنترل میکند اما همچنان باید دنده‌ها را به‌صورت دستی تعویض کنید. در مواقعی که نیاز دارید بهطور فوری، سرعت را کاهش یا افزایش دهید، این کار می‌تواند آزاردهنده باشد.
4. همیشه قابل استفاده نیست
این سیستم برای راحتی رانندگان در مسیرهای صاف، مستقیم و کم‌ترافیک طراحی شده و استفاده از آن در جاده‌های پر پیچ‌وخم و لغزنده به‌هیچ‌عنوان جایز نیست. همچنین در مسیرهای درون‌شهری و پرترافیک نیز باید فکر استفاده از کروز کنترل را از سرتان بیرون کنید؛ چراکه دائما نیاز دارید سرعت و جهت ماشین را تغییر دهید. از این‌رو حفظ یک سرعت ثابت برایتان کاربردی نخواهد بود.
کروز کنترل در کدام ماشین ایرانی نصب است؟
برخی از خودروهای تولید داخل از جمله سری آریزو، تیگو، مزدا 3، دنا، پژو 207، تارا، رانا و نسخه‌های پلاس آن‌ها، دارای سیستم کروز کنترل هستند. همچنین با پرداخت هزینه‌ی اضافی، امکان نصب کروز کنترل روی سایر خودروهای داخلی و خارجی نیز وجود دارد.
در نهایت
کروز کنترل مانند بسیاری از آپشن‌های دیگر، تنها در خودروهای لوکس و مدل بالا تعبیه می‌شود و در سایر خودروها به‌صورت آپشنال مورد استفاده قرار می‌گیرد. درصورتی که این سیستم روی خودروی شما وجود ندارد، می‌توانید با پرداخت هزینه، این سیستم را روی خودرو نصب نمایید. البته محدودیتی که این آپشن دارد این است که تنها در خودروهای مجهز به سیستم مالتی پلکس مانند، پژو ۲۰۶، پژو ۲۰۷، سمند سورن، دنا و… همچنین خودروهای مدل‌های 1391 به پایین که دارای دریچهی گاز فلزی برقی هستند، قابل نصب است.
