هیچ‌چیز کلافه‌کننده‌تر از خرابی کولر ماشین در یک روز داغ تابستانی نیست. فکر کنید، بعد از یک روز کاری طاقت‌فرسا، سوار ماشین خود می‌شوید که از این سر شهر به آن سر شهر بروید و در حالی‌که شُرشُر در حال عرق ریختن هستید، به امید خنک شدن، کولر ماشین را می‌‌زنید ولی با یک باد گرم که از بخاری هم بدتر است مواجه می‌شوید. چیزی بدتر از این هم وجود دارد؟ قطعا نه. اما دلیل این مشکل چیست؟
در این مقاله تصمیم داریم به این سوال پاسخ دهیم و به بررسی رایج‌ترین مشکلات کولر ماشین در فصل تابستان بپردازیم. پس اگر شما هم با مشکلاتی از قبیل باد گرم زدن کولر خودرو، روشن و خاموش شدن کولر ماشین، کم شدن پرتاب باد کولر و گرم شدن کولر در حالت درجا دست‌وپنجه نرم می‌کنید، این مقاله از وبلاگ ایگل را از دست ندهید.
جلوگیری از سرقت خودرو
- ردیابی لحظه‌ای و آنلاین خودرو
- هشدار روشن شدن خودرو
- خاموش کردن خودرو از راه دور
علت باد گرم زدن کولر خودرو
اولین و رایج‌ترین خرابی کولر ماشین که در تابستان، به‌طور مکرر ممکن است با آن مواجه شوید، باد گرم زدن کولر است. تغییر و نوسان در شدت باد کولر میتواند عوامل مختلفی داشته باشد. در این بخش می‌خواهیم برجسته‌ترین عوامل در این خصوص را معرفی و بررسی کنیم.
۱. خرابی فن‌های کندانسور
کندانسور کولر شامل چند فن برای انتقال هوای خنک به کابین خودرو است. خرابی و یا آسیب‌های جزئی میتواند چرخش فن و به‌دنبال آن انتقال هوا را دچار مشکل نماید. در نتیجه، کم و زیاد شدن باد کولر را به‌همراه دارد.
۲. کثیفی اواپراتور
اواپراتور به‌صورت مستقیم با هوای درون اتاق خودرو در تماس است. گاز مِبرَد از طریق اواپراتور، گرمای هوای درون کابین خودرو را جذب کرده و با خنک کردن آن (از طریق فن) به کابین بازمی‌گرداند. اما تجمع گرد و خاک بر روی سیستم اواپراتور کولر و رسوب جرم‌ها روی آن، ضمن آنکه بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند، تبادل حرارت بین هوای درون اتاق خودرو و سیال مِبرَد را کاهش می‌دهد. همین امر باعث گرم شدن باد کولر ماشین میشود.
۳. رانندگی با سرعت بالا
هنگام افزایش دور (خصوصاً دنده سه به بالا)، کولر به‌طور موقت متوقف میشود. همین امر، باعث ایجاد نوسان در کولر شده و شدت سرما را کم و زیاد می‌کند.
۴. ضعیف شدن باتری
کولر، یکی از قطعات الکترونیکی خودرو است که برای کار کردن، نیاز به انرژی برق دارد. اگر باتری خراب یا ضعیف باشد، برق مورد نیاز کولر تامین نخواهد شد، در نتیجه عملکرد کولر با مشکل مواجه میشود.
پیش از این در مقاله‌ی “دلایل خالی شدن باتری ماشین” به‌طور جامع، دلایلی که منجر به خالی شدن و خراب شدن باتری می‌شوند، پرداخته‌ایم. درصورتی‌که اطلاعاتی در‌این‌باره نیاز دارید، مطالعه‌ی این مقاله برایتان مفید خواهد بود.
۵. اختلال در ترموستات
ترموستات نیز در عملکرد کولر نقش دارد. این قطعه، مسئول تنظیم دمای مایع خنککننده است و درصورت عدم کارکرد صحیح، ممکن است دمای کولر به‌طور نامناسب تنظیم شده و به‌طور ناگهانی گرم یا سرد شود.
۶. نشت گاز کولر
فرآیند خنک کردن و ایجاد هوای سرد با فشرده‌سازی و انتقال این گاز توسط کمپرسور و کندانسور انجام میشود. از این‌رو، نشت گاز و یا عدم وجود مقدار کافی از آن، عملکرد سیستم سرمایشی را دچار مشکل خواهد کرد که یکی از این مشکلات، گرم و سرد شدن کولر است.
۷. مشکلات سیستم برق‌رسانی خودرو
کمپرسور، مهم‌ترین قطعه‌ی برقی در سیستم تهویه‌ی ماشین است که وظیفه دارد نیروی لازم برای فشرده‌سازی گاز مِبرَد را از طریق تسمه‌ی دینام که به موتور خودرو متصل شده است، دریافت کند. از این‌رو، هرگونه نوسان در عملکرد سیستم برق خودرو مانند کاهش یا افزایش شدت جریان الکتریکی، ممکن است باعث کاهش توان فشرده‌سازی کمپرسور شود.
علاوه بر آن، سیستم تهویه‌ی ماشین از اتصالات الکتریکی زیادی مانند رله و فیوز تشکیل شده است که بروز مشکل در هر یک از این قطعات، باعث افت عملکرد کولر و گرم شدن باد کولر میشود.
علت خاموش و روشن شدن کولر خودرو
دیگر خرابی کولر ماشین، خاموش و روشن شدن آن است که میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
۱. گرفتگی فیلتر هوا
فیلتر هوا اولین چیزی است که درصورت خاموش و روشن شدن کولر خودرو باید بررسی کنید. اگر فیلتر هوا با خاک یا زباله‌های دیگر پوشیده شده باشد، مانع از رسیدن جریان هوای کافی به سیم‌های کندانسور شده و همین امر باعث میشود که کولر، به‌طور ناگهانی خاموش یا روشن شود.
۲. تجمع کثیفی روی کندانسور
گرفتگی کندانسور یکی دیگر از دلایلی است که منجر به خاموش و روشن شدن ناگهانی کولر میشود. کندانسور وظیفه دارد که گاز مِبرَد را به‌شکل مایع در بیاورد و خنک کند. اما تجمع زباله، باقیمانده‌ی گاز مِبرَد یا کثیفی، باعث میشود که هوای خنک کافی به کندانسور نرسد. درنتیجه کندانسور نمی‌تواند به‌خوبی گرما را دفع کند.
۳. تمام شدن گاز مِبرَد
شایع‌ترین علت قطع و وصل شدن کولر ماشین، نداشتن گاز مِبرَد باشد. برای حل این مشکل فقط کافیست که این گاز را شارژ کنید تا کولر دوباره کار خود را از سر بگیرد. البته از آن‌جایی‌که تمام شدن گاز مِبرَد ناشی از نشتی است، قبل از شارژ گاز لازم است که اقدام به عیب‌یابی کولر خودرو نمایید تا درصورت وجود نشتی، منبع آن را بیابید. نشانه‌ی نشت گاز از خودرو، ریختن مایعی زرد یا سبزرنگ زیر ماشین است.
۴. بیش از اندازه بودن گاز مِبرَد
بیش از اندازه بودن گاز مِبرَد نیز میتواند منجر به خاموش و روشن شدن کولر خودرو شود. این اتفاق معمولا پس از سرویس کولر ماشین و یا شارژ گاز آن، رخ می‌دهد.
۵. آسیب‌دیدگی فن‌های خنککننده
اگر یکی از دو فن خنک‌کننده‌ی کولر خودرو از کار بیفتد، میتواند موجب قطع و وصل شدن کولر شود. اختلال در عملکرد فن خنککننده معمولا ناشی از مشکلات الکتریکی و یا تجمع آلودگی روی آن است.
۶. معیوب شدن رله
سیستم الکتریکی خودرو با رله کنترل میشود. بنابراین اگر رله به‌درستی کار نکند، ممکن است توان کافی را به کمپرسور سیستم خنککننده ارسال نکند. درنتیجه منجر به خاموش و روشن شدن تصادفی کولر میشود.
۷. خرابی کمپرسور
کمپرسور خراب نیز باعث قطع و وصل شدن مداوم کولر ماشین میشود. دلیل این امر نیز این است که کمپرسور تلاش می‌کند برق کافی را دریافت کند. اما اگر برق دریافت نکند، کارکرد مناسبی نخواهد داشت، در نتیجه باعث خاموش و روشن شدن کولر ماشین میشود.
علت گرم شدن کولر خودرو در حالت درجا
سومین خرابی کولر ماشین که در این مقاله به آن می‌پردازیم، گرم شدن کولر خودرو در حالت درجا کار کردن است. هنگامی‌که ماشین در حالت درجا کار کردن قرار می‌گیرد، معمولاً دمای موتور کمی افزایش پیدا می‌کند. از این‌رو اگر کولر ماشین روشن باشد، باد گرمی می‌زند. چند دلیل کلیدی برای این اتفاق وجود دارد:
۱. خراب شدن فن کندانسور
فن کندانسور اولین چیزی است که هنگام گرم شدن کولر خودرو در حالت درجا، باید به‌سراغش بروید. هنگامی‌که ماشین با سرعت بالا کار می‌کند، کندانسور برای خنک کردن فریون (گاز مِبرَد) به فن نیاز ندارد، زیرا هوای کافی از آن عبور می‌کند. اما در مواقعی‌که ماشین در حالت درجا کار کردن قرار می‌گیرد، فن تنها قطعه‌ای است که میتواند گاز فریون را سرد کند. اگر فن آسیب دیده باشد، نمی‌تواند گرمای حاصل از فریون را از طریق کندانسور خنک کند.
۲.پایین بودن سطح گاز فریون
یکی دیگر از دلایل گرم شدن کولر خودرو در حالت درجا، پایین آمدن سطح گاز فریون (یا همان مِبرَد) از حد قابل قبول است. هنگامی‌که با سرعت بالا رانندگی می‌کنید، کمپرسور میتواند فریون را راحت‌تر پمپاژ کند، اما وقتی ماشین در حالت درجا کار کردن قرار می‌گیرد، با مشکل مواجه میشود.
۳. گرفتگی کندانسور
کندانسورها در طول زمان به‌دلیل تجمع پسماند موجود در گاز مِبرَد در معرض گرفتگی قرار می‌گیرند. گرفتگی کندانسور باعث میشود فرآیند خنک‌سازی به‌خوبی اتفاق نیفتد؛ به‌ویژه زمانی‌که خودرو در حالت درجا کار کردن قرار می‌گیرد.
۴. شکسته یا فرسوده شدن قطعات کندانسور
کندانسور خود از چندین بخش، شامل: کویل، موتور، پره‌ها، کلید رله کندانسور، خازن اجرا، لوله‌ها و آب‌بندی‌ها تشکیل شده است. درصورتی‌که این قطعات کثیف یا فرسوده شوند، کندانسور ممکن است عملکرد خود را از دست بدهد. گاهی اوقات می‌توانید خود قسمت معیوب را تمیز یا تعویض کنید، اما گاهی نیاز است که کل سیستم تهویه‌ی مطبوع را تعویض نمایید.
علت کم و زیاد شدن پرتاب باد کولر ماشین
یکی‌دیگر از مشکلات و خرابی‌های رایج کولر خودرو، کم و زیاد شدن باد کولر است که در ادامه به بررسی دلایل وقوع این مشکل می‌پردازیم:
۱. رشد قارچ و کپک در سیستم کولر خودرو
به‌دلیل وجود رطوبت داخل کولر، احتمال رشد قارچ و کپک درون آن بسیار زیاد است؛ این مسئله نه‌تنها بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند، بلکه میتواند باعث مسدود شدن پرههای کولر و کاهش شدت باد آن شوند.
۲. گرفتگی فیلتر هوای کابین
یک فیلتر هوای کثیف باعث میشود که تهویه‌ی کلی فضای داخل کابین بدتر شود و جریان هوا کاهش یابد. همچنین یک فشار غیرضروری بر کل سیستم تهویه هوای ماشین وارد می‌کند که بر مصرف سوخت تأثیر منفی می‌گذارد.
۳. کثیف شدن اواپراتور
هنگامی‌که فیلتر هوای کابین بیش از حد آلوده میشود، گرد و غبار و زباله‌ها به‌جای فیلتر هوا روی کویل‌های اواپراتور می‌نشینند و باعث عبور جریان ضعیف هوا از دریچه‌های کولر و کاهش راندمان آن می‌شوند.
۴. کثیف شدن موتور دمنده‌ی کولر
موتور دمنده، جزء مرکزی سیستم تهویه مطبوع ماشین است که وظیفه دمیدن هوای سرد یا گرم را از طریق دریچه‌ها برعهده دارد. اگرچه بیشتر کثیفی‌ها و سایر ذرات موجود در هوا توسط فیلتر هوای کابین فیلتر می‌شوند، اما برخی از ذرات فرار می‌کنند و به پرههای موتور دمنده می‌چسبند. با گذشت زمان، حجم گرد و غبار جمع شده روی باله‌ها زیاد شده و عملکرد خنککننده را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
۵. خرابی موتور دمنده‌ی کولر
اگر موتور دمنده به‌دلیل نقص فنی، به اندازه‌ی کافی سریع نچرخد، عملکرد خنککننده تحت تاثیر قرار گرفته و شدت باد تولیدی توسط کولر کاهش می‌یابد.
۶. وجود نشتی در لوله‌ها و مجراها
وجود سوراخ و شکستگی در لوله‌ها نیز میتواند سبب کاهش فشار هوای درون سیستم کولر شود که این امر کم شدن شدت باد کولر را به‌همراه دارد.
عیب یابی کولر خودرو و تشخیص خرابی قطعات آن
سیستم تهویه‌ی مطبوع خودرو از اجزا و قطعات متعددی تشکیل شده است که خرابی هر یک میتواند روی عملکرد کل سیستم تاثیر بگذارد. در ادامه با همدیگر به بررسی علائم خرابی اصلی‌ترین قطعات کولر خودرو می‌پردازیم.
علائم خرابی کمپرسور کولر خودرو
کمپرسور، بخشی از سیستم سرمایشی خودرو است که گاز مِبرَد را در حین عبور از کندانسور به مایع تبدیل می‌کند. نحوه‌‌ی کار کمپرسور بدین‌صورت است که گاز مِبرَد را فشرده و به بخار بسیار داغ تبدیل می‌کند. سپس این بخار به کندانسور منتقل شده و به‌صورت مایع درمی‌آید. پس از آن، مایع مبرد با عبور از شیر انبساط، فشار و دمایش کاسته شده و به گاز سرد تبدیل میشود. در نهایت، گاز سرد تولید شده وارد اواپراتور میشود، هوای تامین شده توسط موتور فن را خنک کرده و با عبور از فیلتر کابین، وارد کابین خودرو میشود.
در ادامه برخی از رایج‌ترین علائم خرابی کمپرسور کولر خودرو را با همدیگر بررسی می‌کنیم:
- نشتی (این نشتی معمولا در اطراف مهر و موم شفت، شیلنگ‌ها، اورینگ (o-rings) و واشر اتفاق می‌افتد. ممکن است برای پیدا کردن محل دقیق نشتی، نیاز به استفاده از چراغ‌قوه UV یا نشت‌یاب الکترونیکی داشته باشید.)
- صداهای عجیب و غریب
- دمای بالاتر از حد معمول داخل کابین
علائم خرابی ترموستات کولر خودرو
ترموستات کولر بعد از رسیدن دمای اواپراتور به نزدیک صفر درجه، کمپرسور را قطع می‌کند. این مکانیزم برای جلوگیری از یخ زدن اواپراتور طراحی شده است. زیرا درصورت یخ زدن اواپراتور، حجم هوای خروجی از دریچه‌ها به‌شدت کم شده و دما افزایش می‌یابد.
- تغییرات نامنظم دما
- افزایش مصرف سوخت
- خروج دود از موتور
- شنیدن صداهای غیر معمول
- نشتی مایع خنککننده
علائم خرابی فیلتر هوا
فیلتر هوا وظیفه‌ی تضمین کیفیت هوای داخل خودرو را برعهده دارد و در عین حال، یکی از بزرگ‌ترین علل خرابی کولر ماشین محسوب میشود. نقش فیلتر هوا جلوگیری از ورود آلودگی‌ها و زباله‌ها به کانال‌های هوای کولر است. هنگامی‌که این قطعه خراب شده یا دچار گرفتگی شود، آلودگی‌ها به‌راحتی وارد خودرو می‌شوند و عملکرد کولر و سرمایش آن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بنابراین لازم است که فیلتر هوا را به‌صورت دوره‌ای تمیز و درصورت نیاز تعویض کنید.
علائمی که به شما می‌گویند فیلتر هوا دچار گرفتگی شده است عبارتند از:
- استشمام بوی نامطبوع در کابین خودرو
- مشاهده‌ی گرد و غبار در کابین خودرو
- کاهش شدت باد کولر
- افزایش صدای فن کولر
علائم خرابی کندانسور کولر خودرو
کندانسور یک بخش حیاتی در سیستم تهویه مطبوع خودرو است که وظیفه دارد گرمای گاز مِبرَد را دفع و هوای خنک را از طریق دریچه‌های کولر به سمت شما روانه و هدایت کند. از مهم‌ترین علائمی که هشدار خرابی کندانسور را می‌دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتشار هوای گرم از کولر خودرو
- احساس بوی سوختگی در زمان روشن بودن کولر
- گرم شدن بیش از حد موتور هنگام درجا کار کردن خودرو
نکاتی برای جلوگیری از خرابی کولر ماشین در تابستان
نگهداری و مراقبت مناسب، میتواند از خرابی کولر خودرو جلوگیری و عمر آن را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. از جمله نکات و مواردی که رعایت آن‌ها میتواند به حفظ سلامت کولر خودرو کمک کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- با تعمیر و نگهداری منظم می‌توانید مشکلات احتمالی را زودتر تشخیص دهید و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کنید.
- مطمئن شوید که دریچه‌های ورودی هوا، کندانسور و اواپراتور تمیز و عاری از خاک، زباله و برگ هستند. گرفتگی سیستم میتواند کولر را تحت فشار قرار دهد و کارایی آن را کاهش دهد.
- اهل فن توصیه می‌کنند برای پیشگیری از خرابی کولر ماشین هر 3 ماه یکبار، حداقل برای 15 دقیقه سیستم تهویه مطبوع خودرو را روشن کنید. این‌کار به روانکاری سیستم کمک و از خشک شدن پیچ و مهره‌های کولر جلوگیری می‌کند.
- به‌صورت دوره‌ای برای شارژ گاز کولر ماشین اقدام کنید.
- فیلتر هوای کابین را طبق توصیه‌ی سازنده‌ی خودرو (یا حداقل سالی یک بار) تعویض کنید.
- تا حد امکان، ماشین خود را در سایه پارک کنید یا از آفتاب‌گیر برای محافظت از آن در برابر نور مستقیم خورشید استفاده کنید.
- به‌طور مداوم کولر را روشن نکنید. زیرا استفاده‌ی بیش از حد، میتواند به سیستم فشار وارد کند.
- اگر متوجه صداهای عجیب یا بوی ناخوشایند از کولر شدید، فوراً ماشینتان را به تعمیرگاه ببرید. زیرا صداها یا بوهای غیرمعمول می‌توانند نشان‌دهنده‌ی یک مشکل جدی در خودرو باشند.
کلام پایانی
کولر یکی از اساسی‌ترین تجهیزات رفاهی در هر خودرو است. اگرچه خرابی کولر ماشین تاثیر منفی بر دیگر قطعات خودرو نمی‌گذارد و خطرآفرین نیست، اما خرابی آن در فصول گرم سال میتواند غیرقابل تحمل و کلافه‌کننده باشد. در این مقاله سعی کردیم لیستی از مشکلات اساسی کولر را که اغلب مردم در فصل تابستان با آن مواجه می‌شوند، نظیر باد گرم کولر، خاموش و روشن شدن کولر، کم شدن شدت باد کولر و… را به‌همراه دلایل هر یک برایتان به‌اشتراک بگذاریم. امیدواریم مفید بوده باشد.
